Blog

🚆 ટ્રેનનું ઓનલાઇન ટિકિટ બુકિંગ – વિગતવાર માર્ગદર્શિકા

1. ઓનલાઈન ટિકિટ બુક કરવા માટે જરૂરી વસ્તુઓ:

• માન્ય આધાર કાર્ડ અથવા અન્ય ઓળખપત્ર
• મોબાઈલ નંબર
• ઈમેઈલ આઈડી (જરૂર પડે તો)
• ડેબિટ/ક્રેડિટ કાર્ડ અથવા નેટ બેંકિંગ
• IRCTC વેબસાઈટ અથવા મોબાઇલ એપ

2. IRCTC પર રજીસ્ટ્રેશન કેવી રીતે કરવું:

1. www.irctc.co.in પર જાઓ
2. “Register” પર ક્લિક કરો
3. તમારી વિગતો (નામ, મોબાઈલ નંબર, ઈમેઈલ, યુઝરનેમ વગેરે) ભરો
4. ઓટીપી વેરિફિકેશન કરો અને ખાતું સેટ કરો

3. ટિકિટ કેવી રીતે બુક કરવી:

1. IRCTC પર લોગિન કરો
2. “From” અને “To” સ્ટેશન નાખો
3. તારીખ પસંદ કરો
4. શોધ પર ક્લિક કરો
5. ટ્રેન પસંદ કરો અને “Book Now” પર ક્લિક કરો
6. મુસાફરોની વિગતો ભરો (નામ, ઉંમર, લિંગ, આધાર નં. જરૂર હોય તો)
7. પેમેન્ટ કરો (UPI, કાર્ડ, નેટબેંકિંગ વગેરે દ્વારા)
8. ટિકિટ બુક થયા પછી તમને SMS અને ઈમેઈલમાં કન્ફર્મેશન આવશે

4. ટ્રેન ટિકિટના પ્રકાર:

• SL (સ્લીપર)
• 3AC (થ્રી એસી)
• 2AC (ટુ એસી)
• 1AC (વન એસી)
• General (સામાન્ય)

5. કન્ફર્મ, WL, RAC નો અર્થ:

• CNF (Confirmed): બેઠક ફિક્સ છે
• RAC (Reservation Against Cancellation): બેઠી મળશે પણ બેડ નહીં મળે
• WL (Waiting List): ટિકિટ ઉપલબ્ધ નથી, રાહ જોવી પડશે

6. અન્ય ઉપયોગી માહિતી:

• ટિકિટ રદ પણ ઓનલાઇન થઈ શકે છે
• TATKAL ટિકિટ એક દિવસ પહેલા બપોરે બુક કરી શકાય
• Mobile App: IRCTC Rail Connect

7. TATKAL ટિકિટ બુકિંગ શું છે?

• Tatkal ટિકિટ ઇમરજન્સી મુસાફરી માટે હોય છે.
• AC ક્લાસ માટે બુકિંગ સમય: સવારે 10:00 વાગ્યે
• Sleeper ક્લાસ માટે: 11:00 વાગ્યે
• ફક્ત એક દિવસ પહેલાં જ બુક કરી શકાય છે.
• Tatkal ટિકિટનો રિફંડ મળે નહીં જો ટિકિટ કન્ફર્મ થઈ હોય.

8. IRCTC વેબસાઈટ/એપનાં ફીચર્સ:

• Live Train Status જોવો
• PNR Status ચેક કરો
• Train Schedule મેળવો
• Meal Booking (ભોજન માટે ઑર્ડર)
• Train Between Stations શોધો

9. e-Ticket અને i-Ticket નો તફાવત:

પ્રકાર	e-Ticket	i-Ticket
ટિકિટ પ્રાપ્ત થવાની રીત	ઇમેઇલ દ્વારા મળતી	ઘરે કુરિયર થતી
મુદ્રણ જરૂરી છે?	નહીં, મોબાઈલ sufficient	હા, પ્રિન્ટ આવશ્યક
રદ કરવાનું સમય	ટ્રેન છોડવાથી 4 કલાક પહેલાં	ટ્રેન પહેલા દિવસ સુધી
Tatkal માટે ઉપલબ્ધ?	હા	નહીં

10. IRCTC પર એકાઉન્ટમાં શું જોઈ શકાય?

• બુક કરેલી ટિકિટનો ઈતિહાસ
• રિફંડ સ્ટેટસ
• વેઈટિંગ લિસ્ટ અપડેટ
• ફેવરિટ ટ્રેનો ઉમેરવી
• ભવિષ્યની ટ્રિપ્સ માટે પ્લાનિંગ

11. મુસાફરીના નિયમો (કોરોના પછી):

• માસ્ક ફરજિયાત થઈ શકે
• આરોગ્ય સંબંધિત નિયમો સ્ટેશન પર ચેક
• આરોગ્ય કોડ / Aarogya Setu એપ ફરજીયાત હોઈ શકે છે
• Social distancing માટે કેટલીક બેઠક ખાલી રાખી શકે

12. ટિકિટ રદ કરવાની રીત (Online Cancel):

1. IRCTC વેબસાઈટ પર લોગિન કરો
2. “Booked Ticket History” માં જાઓ
3. ટિકિટ પસંદ કરો
4. “Cancel Ticket” પર ક્લિક કરો
5. રિફંડ વિગતો ચકાસો
6. તમારું પેમેન્ટ મીડિયા મુજબ રિફંડ મળશે

13. PNR શું છે? અને કેમ જરૂરી છે?

• PNR (Passenger Name Record) 10 અંકનો નંબર હોય છે
• દરેક બુક ટિકિટ સાથે મળતો છે
• એના પરથી તમારી ટિકિટ કન્ફર્મ છે કે નહીં એ જાણી શકાય છે
• Live PNR Status ચેક કરી શકાય છે IRCTC અથવા NTES એપ પર

14. ઓફિશિયલ એપ્સ અને સાઇટ્સ:

• IRCTC Rail Connect App (Android/iOS માટે)
• NTES (National Train Enquiry System) App
• વેબસાઇટ: www.irctc.co.in

15. સિનિયર સિટીઝન અને લેડીઝ માટે વિશેષ સુવિધાઓ:

👵 વૃદ્ધ નાગરિકો માટે:

• પુરુષ: 60 વર્ષ કે વધુ – 40% ડિસ્કાઉન્ટ
• સ્ત્રીઓ: 58 વર્ષ કે વધુ – 50% ડિસ્કાઉન્ટ
• ઓનલાઈન ટિકિટ બુક કરતી વખતે “Senior Citizen Concession” પસંદ કરવું
• ઓળખપત્ર (આધાર/પાન કાર્ડ) લેવું ફરજિયાત

👩 મહિલાઓ માટે:

• કેટલીક ટ્રેનોમાં લેડીઝ કોટા હોય છે
• IRCTC પર ટિકિટ બુક કરતી વખતે “Ladies Quota” પસંદ કરી શકાય છે

16. વિશિષ્ટ કોટા (Quota) વિશે જાણકારી:

• GN (General Quota) – સામાન્ય મુસાફરો માટે
• TQ (Tatkal Quota) – ઇમરજન્સી મુસાફરી માટે
• LD (Ladies Quota) – મહિલાઓ માટે ખાસ
• SS (Lower Berth/Sr. Citizen Quota) – વૃદ્ધ નાગરિકો માટે નીચેની બર્થ
• HP (Physically Handicapped Quota) – દિવ્યાંગો માટે

17. IRCTC વોલેટ શું છે?

• પેમેન્ટ ઝડપી કરવા માટે પોતાનું IRCTC Wallet બનાવાઈ શકે
• એકવાર પૈસા ઉમેર્યા પછી, ટિકિટ બુક કરતી વખતે ડ્રેક્ટ ડિબિટ થાય છે
• ખાસ કરીને Tatkal ટિકિટ બુક કરતી વખતે ટાઈમ બચાવે

18. બાલકો માટે ટિકિટ નિયમો:

• 0–4 વર્ષ સુધીના બાળકો માટે ટિકિટ લેવી ફરજિયાત નથી (જગ્યા નહી મળે)
• 5 થી 11 વર્ષ વચ્ચે: જો બેઠક જોઈએ તો અધુરી ટિકિટ લેવાય
• 12 વર્ષ કે વધુ: સંપૂર્ણ ટિકિટ જરૂરી

19. Train Chart કેવી રીતે બને છે?

• મુસાફરોની બેઠક ફાળવણી માટે Chart Preparation ટ્રેન નીજાનેથી 4 કલાક પહેલા બને છે
• તમે “Chart Prepared” પછી પણ બાકી બેઠકો જોઈ શકો છો IRCTC પર
• “Second Chart” પણ ટ્રેન છૂટી ત્યાર પછી થાય છે

20. મુખ્ય કસ્ટમર કેર / હેલ્પલાઇન નંબર:

સેવા	નંબર
રેલવે ઈન્ક્વાયરી	139
IRCTC હેલ્પલાઇન	0755-6610661 / 0755-4090600
SMS સેવા માટે	139 પર PNR મોકલો

21. IRCTC ટિકિટ બુક કરતી વખતે ટિપ્સ:

• લાંબી લાઈનમાં ન અટકાવા Tatkal માટે 10 મિનિટ પહેલા લોગિન થજો
• પેમેન્ટ માટે Google Pay/Paytm જેવી UPI સેવાઓ ઝડપથી કામ કરે
• Firefox અથવા Chrome બ્રાઉઝર ઝડપી જવાબ આપે છે
• મુસાફરોની વિગતો તમે “Master List” માં સાચવી શકો છો – જરૂરિયાત સમયે માત્ર પસંદ કરો

22. ટ્રેનમાં ભોજન – Online Meal Booking:

• IRCTC PARTNER સેવાઓ જેમ કે RailRestro, TravelKhana, વગેરે દ્વારા ભોજન ઑર્ડર કરી શકાય છે.
• તમારું PNR નંબર નાખી શકો છો અને પસંદ કરેલી ટ્રેનમાં મળતા સ્ટેશન પર તમારું ભોજન ડિલિવર થશે.
• ઓનલાઇન પેમેન્ટ અથવા ડિલિવરી સમયે પેમેન્ટ (COD) પણ ઉપલબ્ધ છે.

23. વેઇટિંગ લિસ્ટ ટિકિટ – શું કરવું?

• WL ટિકિટ એટલે કે सीट મળવાનું સંભવ નથી પણ રાહ જોવાય છે.
• જો ટિકિટ CNF ન થાય તો મુસાફરી માટે માન્ય નહીં ગણાય.
• તમારું WL ટિકિટ IRCTC પર “My Bookings” માં જઈને ચેક કરી શકો છો.
• WL ટિકિટ રદ કરવા પર આંશિક રિફંડ મળે છે.

24. RLWL અને GNWL નો અર્થ શું છે?

શૉર્ટફોર્મ	અર્થ	ઉપયોગ
GNWL	General Wait List	મુખ્ય સ્ટેશનો માટેની રાહત
RLWL	Remote Location WL	નાના સ્ટેશનો માટે, ઓછી શક્યતા CNF થવાની
PQWL	Pooled Quota WL	અલગ-અલગ સ્થળોથી જોડાયેલી ટ્રિપ માટે
TQWL	Tatkal Wait List	Tatkal માં બુક કરેલી ટિકિટ માટે રાહ જોવાય

25. IRCTC Loyalty Program – ‘IRCTC iMudra’ અને Reward Points

• તમે IRCTC iMudra રિજિસ્ટર કરી ડેબિટ કાર્ડ મેળવી શકો છો
• ટિકિટ બુકિંગ માટે રૂપિયા ઉમેરો અને રીવોર્ડ પોઇન્ટ મેળવો
• Reward Points redeem કરીને ભવિષ્યમાં ડિસ્કાઉન્ટ મેળવી શકો છો

26. રિફંડ નીતિ (Refund Rules):

રદ સમય	રિફંડ
48 કલાક પહેલા	સંપૂર્ણ રિફંડ (કટોકટી બાદ)
12-48 કલાક	ટિકિટ ક્લાસ પ્રમાણે રિફંડ
4-12 કલાક	થોડી રકમ કપાઈ શકે
4 કલાકથી ઓછી	કોઇ રિફંડ નહીં (CNF ટિકિટ)

Tatkal CNF ટિકિટ ક્યારેય રદ કરી શકાતી નથી અને રિફંડ મળતું નથી.

27. IRCTC Train Travel Insurance:

• ટિકિટ બુક કરતી વખતે ₹0.49 થી ₹1.00 નો એક ઓપ્શન આવે છે “Travel Insurance”
• અકસ્માત / મૃત્યુ / ઈજાની સ્થિતિમાં વીમા રકમ આપવામા આવે છે
• તમારું બિમો પૉલિસી ડોક્યુમેન્ટ IRCTC ઈમેઈલ પર મોકલશે

28. ટ્રેન ટિકિટ કેન્સલ થયા પછી રિફંડ કેટલાય દિવસમાં આવે છે?

• સામાન્ય રીતે 3 થી 7 કામકાજી દિવસોમાં
• UPI/Wallets માટે ઝડપી થાય છે (~2 દિવસ)
• કાર્ડ અને નેટબેંકિંગ થકી થોડી વાર લાગી શકે

29. E-Ticket Print ફરજિયાત છે?

• નહીં. તમે મોબાઈલમાં SMS અથવા IRCTC App માં “My Bookings” બતાવી શકો છો
• ઓળખપત્ર સાથે બસ મોબાઈલ બતાવવો જરૂરી છે

30. ટ્રેન ટ્રાવેલ માટે માન્ય ઓળખપત્રો:

• આધાર કાર્ડ
• પાન કાર્ડ
• ડ્રાઈવિંગ લાઇસન્સ
• પાસપોર્ટ
• પેન્શન બુક
• સ્ટુડન્ટ ID (સરકારી માન્યતા ધરાવતી)