🔍 RSI શું છે?
Relative Strength Index (RSI) એ એક momentum oscillator છે જે 0 થી 100 વચ્ચે મૂલ્ય આપે છે. તેનું મુખ્ય કામ છે મૂલ્યના બદલાવની ગતિ (momentum) માપવી.
📈 RSI કેવી રીતે કામ કરે છે?
- RSI સામાન્ય રીતે 14 દિવસના સમયગાળાનો ઉપયોગ કરે છે.
- તે માપે છે કે છેલ્લા 14 દિવસોમાં શેર્સે કેટલી વખત ભાવમાં વધારો કર્યો અને કેટલી વખત ઘટાડો કર્યો.
- આ આધારે એક ફોર્મ્યુલા દ્વારા સ્કોર ગણવામાં આવે છે.
🧮 RSI ની ગણતરી:
RSI = 100 – [100 / (1 + RS)]
અહીં RS = (સાધારણ লাভ) / (સાધારણ નુકશાન)
📊 RSI મૂલ્યનો અર્થ શું થાય?
| RSI સ્કોર | અર્થ |
|---|---|
| 70 થી ઉપર | સ્ટોક “ઓવરબોટ” છે (ઘણું ખરીદાયેલું), એટલે વેચાણ આવી શકે |
| 30 થી નીચે | સ્ટોક “ઓવરસોલ્ડ” છે (ઘણું વેચાયેલું), એટલે ખરીદીનો મોકો હોઈ શકે |
| 50 | તટસ્થ સ્થિતિ |
🛠️ RSI નો ઉપયોગ કેવી રીતે કરવો?
- ટ્રેન્ડ રિવર્સલ પકડવા માટે:
- જો RSI 30 થી નીચે જાય અને પછી ઉપર આવે, તો ખરીદીનો સંકેત હોય શકે.
- જો RSI 70 થી ઉપર જાય અને પછી નીચે આવે, તો વેચાણનો સંકેત હોઈ શકે.
- ડાઈવર્જન્સ જોવા માટે:
- જો ભાવ ઊંચો જાય છે પણ RSI નવો high ન બનાવી શકે, તો તે “બેરિશ ડાઈવર્જન્સ” કહેવાય.
- જો ભાવ ઘટે છે પણ RSI nચો લોઅર લોઅ બનાવે નહીં, તો તે “બુલિશ ડાઈવર્જન્સ” કહેવાય.
અવશ્ય! ચાલો હવે RSI નું એક ઉદાહરણ સાથે વિશ્લેષણ કરીએ જેથી સમજ વધુ સ્પષ્ટ થાય.
✅ ઉદાહરણ: RSI નો ઉપયોગ – સ્ટોક માર્કેટમાં
માન લો કે તમારું ધ્યાન ટાટા સ્ટીલ (Tata Steel) ના શેર પર છે. તમે તેના 14-દિવસના RSI નો અભ્યાસ કરો છો.
📆 પગલાં પ્રમાણે ઉદાહરણ:
🔹 Step 1: સ્ટોકના છેલ્લા 14 દિવસના ક્લોઝિંગ ભાવ જુઓ:
માનો નીચેના ભાવ છે (સાદગી માટે):
[100, 102, 104, 106, 105, 107, 108, 110, 112, 111, 113, 114, 115, 116]
🔹 Step 2: દરેક દિવસે ભાવ વધ્યો કે ઘટ્યો તે જુવો:
દિવસ 1-2: +2
દિવસ 2-3: +2
દિવસ 3-4: +2
દિવસ 4-5: -1
દિવસ 5-6: +2
દિવસ 6-7: +1
દિવસ 7-8: +2
દિવસ 8-9: +2
દિવસ 9-10: -1
દિવસ 10-11: +2
દિવસ 11-12: +1
દિવસ 12-13: +1
દિવસ 13-14: +1🔹 Step 3: સરેરાશ લાભ અને નુકશાન કાઢો
- સરેરાશ લાભ (average gain):
સરેરાશ = (2+2+2+2+1+2+2+2+1+2+1+1+1) / 14 ≈ 1.64 - સરેરાશ નુકશાન (average loss):
માત્ર 2 વખત નુકશાન થયું: -1 અને -1
સરેરાશ = (1 + 1) / 14 ≈ 0.14
🔹 Step 4: RS (Relative Strength) શોધો
RS = average gain / average loss = 1.64 / 0.14 ≈ 11.71
🔹 Step 5: RSI શોધો
RSI = 100 - [100 / (1 + RS)]
= 100 - [100 / (1 + 11.71)]
= 100 - [100 / 12.71]
≈ 100 - 7.87
≈ **92.13**📈 પરિણામ
RSI = 92.13 → આ સૂચવે છે કે સ્ટોક ખુબજ ઓવરબોટ છે.
📌 શક્યતા છે કે હવે ભાવ થોડો ગમે ત્યારે નીચે આવવાનું શરૂ કરે – એટલે short-term વેચાણ માટે યોગ્ય સંકેત હોઈ શકે.
📊 વાસ્તવિક ચાર્ટ પર RSI જુઓ
વધુ સાચી ટ્રેડિંગ માટે, તમે RSI જોઈ શકો છો Zerodha (Kite), TradingView અથવા Angel One જેવા પ્લેટફોર્મ પર.
- કોઈ પણ સ્ટોકનો ચાર્ટ ખોલો.
- “Indicators” માંથી RSI પસંદ કરો.
- તેને 14-પિરિયડ પર સેટ કરો.
- જુઓ RSI લાઇન 70 કે 30 ક્રોસ કરે છે કે નહીં.
🧠 વધુ ઉદાહરણો
| સ્ટોક | RSI | અર્થ |
|---|---|---|
| Infosys | 28 | ઓવરસોલ્ડ – ખરીદીની તકો |
| Reliance | 75 | ઓવરબોટ – વેચાણ માટે તક |
| SBI | 50 | તટસ્થ – વોટ એન્ડ વોચ |
તમે મને કહો – શું તમે ઇચ્છો છો કે હું તમારું પસંદ કરેલું સ્ટોક લઉં અને તેનું લાઈવ RSI સમજાવું? કે પછી RSI અને MACD એકસાથે કેવી રીતે વાપરશો તે જોઈએ?
સૌથી વધુ રસપ્રદ વિષય છે RSI – ચાલો હવે વધુ વ્યવહારિક ઉપયોગ, અગ્રેસિવ vs કન્સર્વેટિવ સ્ટ્રેટેજીઝ, અને અન્ય ઈન્ડિકેટર્સ સાથે સંયોજન પણ શીખી લઈએ. આ રીતે તમે વધુ અસરકારક ટ્રેડિંગ કરી શકો.
✅ RSI નો ઉપયોગ – વિગતવાર
1️⃣ RSI સાથે ટ્રેડિંગ સ્ટ્રેટેજી: “બાઉન્સ ફ્રોમ ઓવરસોલ્ડ”
🎯 ઉદ્દેશ:
જ્યારે RSI 30 ની નીચે જાય અને ફરી ઉપર આવે, ત્યારે તે બુલિશ સંકેત આપે છે.
🛠️ સ્ટેપ્સ:
- RSI < 30 થાય ત્યારે સ્ટોકને વોચ કરો.
- જો RSI ફરી 30 પાર કરે → આ ખરીદી માટે સંકેત.
- સ્ટોપલૉસ: છેલ્લો લો.
- ટાર્ગેટ: 50 RSI કે પહેલા રેસિસ્ટન્સ લેવલ.
📌 ઉદાહરણ:
Suppose SBI નો RSI 28 છે અને હવે 31 થયો છે. તે સમયે ખરીદી કરો અને સ્ટોપલૉસ રાખો છેલ્લી કંદી પર.
2️⃣ RSI + Trendline / Price Action સંયોજન
તમે માત્ર RSI નહિ, પણ પ્રાઈસ એકશન પણ જોવો – કારણ કે RSI એકવાર ઓવરસોલ્ડ થયો, એમાં પણ “confirmation” જોઈએ.
🧠 ઉદાહરણ:
- સ્ટોક डाउनટ્રેન્ડમાં છે અને RSI 28 છે.
- પણ જો હમ્મર કે बुलिश એંગલફિંગ કેנדલ પણ છે, તો તે ટ્રેન્ડ રિવર્સલ માટે વધુ શક્તિશાળી સંકેત છે.
3️⃣ RSI Divergence – સૌથી શક્તિશાળી સંકેત
📉 Bearish Divergence:
- સ્ટોક નવો હાઈ બનાવે છે.
- RSI નવો હાઈ નથી બનાવતો.
→ વેચાણનો સંકેત.
📈 Bullish Divergence:
- સ્ટોક નવો લો બનાવે છે.
- RSI નવો લો નથી બનાવતો.
→ ખરીદીનો સંકેત.
📌 આ પ્રકારની divergence ખૂબ જ મહત્વની હોય છે ખાસ કરીને માર્કેટ રિવર્સલમાં.
4️⃣ અગ્રેસિવ vs કન્સર્વેટિવ RSI સ્ટ્રેટેજી
| પ્રકાર | RSI સ્તર | શું કરવું? | જોખમ |
|---|---|---|---|
| અગ્રેસિવ | 30 કે 70 સ્પર્શે | તરત એન્ટ્રી | વધુ જોખમ |
| કન્સર્વેટિવ | RSI + પ્રાઈસ એકશન કે MACD | Confirmation બાદ એન્ટ્રી | ઓછું જોખમ |
🔄 RSI + બીજાં ઈન્ડિકેટર્સ
RSI ને બીજા ટૂલ્સ સાથે વાપરવાથી વધુ ખાતરી મળે છે:
| ઈન્ડિકેટર | સંયોજન ઉપયોગ |
|---|---|
| MACD | RSI 30 ની નીચે અને MACD બુલિશ ક્રોસઓવર → સખત ખરીદી સંકેત |
| Bollinger Bands | RSI ઓવરસોલ્ડ + પ્રાઈસ લોઅર બેન્ડને સ્પર્શ કરે → રિવર્સલ શક્ય |
| Moving Averages | RSI ઓવરબોટ + પ્રાઈસ 200 EMA ઉપર → ટ્રેન્ડ ચાલુ હોઈ શકે |
અવશ્ય! ચાલો હવે ટાટા સ્ટીલ (Tata Steel) ના એક વાસ્તવિક ચાર્ટ સાથે RSI નો ઉપયોગ સમજીએ.
📈 ટાટા સ્ટીલ અને RSI ઉદાહરણ
ટાટા સ્ટીલ (NSE: TATASTEEL) ના દૈનિક (Daily) ચાર્ટ પર, આપણે RSI નો ઉપયોગ કરીને ખરીદી અને વેચાણના સંકેતો કેવી રીતે ઓળખી શકીએ તે સમજીએ.
1️⃣ RSI 30 ની નીચે – ઓવરસોલ્ડ સ્થિતિ: ખરીદીનો મોકો
- સ્થિતિ: જ્યારે RSI 30 ની નીચે જાય છે, તો સ્ટોક ઓવરસોલ્ડ ગણાય છે, જે ખરીદીનો સંકેત હોઈ શકે.
- ઉદાહરણ: માનો કે ટાટા સ્ટીલનો RSI 28 પર પહોંચે છે અને પછી ઉપર વધે છે. આ સ્થિતિમાં, ખરીદીનો મોકો હોઈ શકે છે.
2️⃣ RSI 70 થી ઉપર – ઓવરબોટ સ્થિતિ: વેચાણનો મોકો
- સ્થિતિ: જ્યારે RSI 70 થી ઉપર જાય છે, તો સ્ટોક ઓવરબોટ ગણાય છે, જે વેચાણનો સંકેત હોઈ શકે.
- ઉદાહરણ: માનો કે ટાટા સ્ટીલનો RSI 75 પર પહોંચે છે અને પછી નીચે આવે છે. આ સ્થિતિમાં, વેચાણનો મોકો હોઈ શકે છે.
