પોસ્ટ ઓફિસના બચત યોજનાઓ (Post Office Saving Schemes)
📮 પોસ્ટ ઓફિસ બચત યોજનાઓની માહિતી (Post Office Saving Schemes in Gujarati)
📌 1. પોસ્ટ ઓફિસ સેવિંગ્સ એકાઉન્ટ (Post Office Savings Account)
- બેંકના બચત ખાતા જેવું જ છે.
- રૂ. 500 થી ખાતું ખોલી શકાય છે.
- હાલમાં વ્યાજ દર: 4% પા.વર્ષ (પરિવર્તનશીલ)
- ટેક્સના લાભ: ₹10,000 સુધીના વ્યાજ પર ટેક્સ મુક્તિ (u/s 80TTA)
📌 2. પોસ્ટ ઓફિસ ટાઇમ ડિપોઝિટ (Post Office Time Deposit – TD)
- 1, 2, 3 અને 5 વર્ષ માટે ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ.
- 5 વર્ષ માટેના ડિપોઝિટ પર ટેક્સ છૂટ (u/s 80C).
- રૂ. 1000 થી શરૂ કરી શકાય.
- 5 વર્ષ માટે વ્યાજ દર: 7.5% પા.વર્ષ (2024-25)
📌 3. રેકરિંગ ડિપોઝિટ (Recurring Deposit – RD)
- 5 વર્ષની અવધિ માટે માસિક જમા યોજનાઓ.
- ઓછામાં ઓછી રૂ. 100 માસિકથી શરૂ કરી શકાય.
- હાલનો વ્યાજ દર: 6.7% પા.વર્ષ (કંપાઉન્ડ ક્વાર્ટરલી)
📌 4. મહિલા સમ્માન બચત યોજના (Mahila Samman Savings Certificate – MSSC)
- ખાસ મહિલાઓ માટે બનાવેલી યોજના.
- 2 વર્ષની અવધિ.
- વ્યાજ દર: 7.5% પા.વર્ષ (Quarterly compounding).
- મહત્તમ રોકાણ: ₹2,00,000
- PARTIAL WITHDRAWAL પણ પરવાનગી.
📌 5. કિસાન વિકાસ પત્ર (Kisan Vikas Patra – KVP)
- મૂડી દોવાની અવધિ: 115 મહિના (9 વર્ષ 7 મહિના)
- મૂડી ડબલ થાય છે તેટલા સમયમાં.
- વ્યાજ દર: 7.5% (compounded annually)
- ટેક્સ છૂટ નથી, પણ લૉકડાઉન પૂરો થયા પછી મુક્ત.
📌 6. સુકન્યા સમૃદ્ધિ યોજના (Sukanya Samriddhi Yojana – SSY)
- છોકરીના નામે ખાતું ખોલી શકાય છે.
- ઉંમર: 0 થી 10 વર્ષ.
- ઓછામાં ઓછી જમા: ₹250 દર વર્ષે.
- મહત્તમ: ₹1.5 લાખ દર વર્ષે.
- વ્યાજ દર: 8.2% (2024-25)
- ટેક્સ છૂટ: પ્રિન્સિપલ + વ્યાજ બંને ટેક્સ ફ્રી (u/s 80C)
📌 7. વરિષ્ઠ નાગરિક બચત યોજના (Senior Citizen Savings Scheme – SCSS)
- ઉંમર: 60 વર્ષ કે વધુ (ફાળવણી માટે 55 પણ માન્ય છે નિશ્ચિત શરત હેઠળ).
- મહત્તમ રોકાણ: ₹30 લાખ
- અવધિ: 5 વર્ષ (વધારી શકાય છે).
- વ્યાજ દર: 8.2% પા.વર્ષ (2024-25)
- Quarterly પેમેન્ટ.
📌 8. પબ્લિક પ્રોવિડન્ટ ફંડ (PPF)
- 15 વર્ષ માટે લાંબા ગાળાનું રોકાણ.
- વ્યાજ દર: 7.1% પા.વર્ષ (annually compounded)
- ટેક્સ ફ્રી: જમા, વ્યાજ, વિથડ્રૉ – તમામ (EEE benefit)
- ઓછામાં ઓછી જમા: ₹500 પ્રતિ વર્ષ.
✅ લાભો (Benefits):
- સરકાર દ્વારા સહાયિત – સુરક્ષિત અને નિશ્ચિત.
- ટેક્સ બચત (ઘણી યોજનાઓમાં 80C હેઠળ).
- નાના રોકાણકર્તાઓ માટે શ્રેષ્ઠ વિકલ્પ.
- રોકાણની લવચીકતા – માસિક, ત્રિમાસિક, વાર્ષિક.
📌 9. મલ્ટિપલ પોલિસી એકાઉન્ટ (Monthly Income Scheme – MIS)
- નિયમિત માસિક આવક માટે શ્રેષ્ઠ યોજના.
- રોકાણની અવધિ: 5 વર્ષ
- વ્યાજ દર: 7.4% પા.વર્ષ (2024-25)
- માસિક વ્યાજ ચૂકવણી.
- મહત્તમ રોકાણ:
- એકલ એકાઉન્ટ: ₹9 લાખ
- સંયુક્ત એકાઉન્ટ: ₹15 લાખ
- ઓછામાં ઓછી જમા: ₹1000
👉 માસિક આવક માટે સિનિયર નાગરિકો અને નિવૃત કર્મચારીઓ માટે શ્રેષ્ઠ વિકલ્પ.
📌 10. આઠ વર્ષીય નેશનલ સાવિંગ્સ સર્ટિફિકેટ (NSC – National Savings Certificate)
- મુદત: 5 વર્ષ
- વ્યાજ દર: 7.7% પા.વર્ષ (2024-25) (અનુસંધાનિત વાર્ષિક)
- ટેક્સ છૂટ: u/s 80C હેઠળ ₹1.5 લાખ સુધી
- ન્યૂનતમ રોકાણ: ₹1000
- વ્યાજ પુનઃ રોકાણ થાય છે અને પરિપક્તિ વખતે મળે છે.
📌 11. ડાક જીવન ભીમા (Postal Life Insurance – PLI)
- સરકારી કર્મચારીઓ માટે જીવન વીમા યોજના.
- બીમાની રકમ: ₹20,000 થી ₹50 લાખ સુધી.
- ઓછું પ્રીમિયમ, વધુ કવરેજ.
- વિવિધ યોજનાઓ ઉપલબ્ધ:
- સંજીવન પૉલિસી
- જીવન બીમિત યોજના
- એન્ડોમેન્ટ પૉલિસી
- બાળકો માટે પૉલિસી
📌 12. રૂરલ પોસ્ટલ લાઇફ ઇન્શ્યોરન્સ (RPLI)
- ગ્રામ્ય વિસ્તારો માટે ખાસ યોજના.
- ઓછું પ્રીમિયમ, સરળ નિયમો.
- નાના ખેડૂતો, ગ્રામ્ય કામદારો માટે ઉત્તમ વિકલ્પ.
💡 કેમ પોસ્ટ ઓફિસ યોજનાઓ પસંદ કરવી?
| ફાયદા | વિગત |
|---|---|
| 🛡️ સુરક્ષિત | સરકાર દ્વારા ચલાવવામાં આવે છે |
| 💰 ન્યૂનતમ રોકાણ | ₹100 થી શરૂ કરી શકાય |
| 📈 નક્કી વ્યાજ | દરેક સ્કીમ માટે નક્કી વ્યાજ દર |
| ✅ ટેક્સ છૂટ | ઘણા સ્કીમ્સમાં 80C હેઠળ લાભ |
| 👪 બધાના માટે | બાળકોથી લઈને વૃદ્ધ નાગરિક સુધી દરેક માટે વિકલ્પ ઉપલબ્ધ |
📄 જરૂરી દસ્તાવેજો:
- આધાર કાર્ડ
- પાન કાર્ડ
- ફોટો
- સરનામાનો પુરાવો
- ન્યૂનતમ રકમ (જેમ સ્કીમ મુજબ જરૂરી હોય)
📋 યોજનાઓનો સરવાળો (Quick Comparison Table):
| યોજના નામ | અવધિ | વ્યાજ દર (2024-25) | ટેક્સ લાભ | લાયકાત |
|---|---|---|---|---|
| સેવિંગ્સ એકાઉન્ટ | કોઈ નિશ્ચિત અવધિ નહીં | 4% | ₹10,000 સુધી મુક્ત | કોઈ પણ વ્યક્તિ |
| ટાઇમ ડિપોઝિટ (5 વર્ષ) | 5 વર્ષ | 7.5% | હા (u/s 80C) | 10 વર્ષથી ઉપરના નાગરિકો |
| RD (Recurring Deposit) | 5 વર્ષ | 6.7% | નહીં | કોઈ પણ વ્યક્તિ |
| MIS | 5 વર્ષ | 7.4% | નહીં | કોઈ પણ |
| KVP | 115 મહિના | મૂડી ડબલ (7.5%) | નહીં | કોઈ પણ |
| NSC | 5 વર્ષ | 7.7% | હા (u/s 80C) | કોઈ પણ |
| Sukanya Samriddhi | સુધીમાં 21 વર્ષ અથવા વિવાહ | 8.2% | સંપૂર્ણ EEE લાભ | છોકરીના નામે ખાતું |
| SCSS | 5 વર્ષ | 8.2% | હા (u/s 80C) | 60+ નાગરિકો |
| PPF | 15 વર્ષ | 7.1% | સંપૂર્ણ EEE લાભ | કોઈ પણ ભારતીય નાગરિક |
📎 ફાયદાકારક ટિપ્સ:
- ✅ Sukanya Yojana – તમારા બાળક માટે શ્રેષ્ઠ દીર્ઘકાલિન રોકાણ છે.
- ✅ PPF અને NSC – ટેક્સ બચાવ અને પોઝિટિવ વ્યાજ સાથે સલામત વિકલ્પ છે.
- ✅ MIS – નિવૃત્તિ પછીના દર મહિને આવક માટે સરસ વિકલ્પ.
- ✅ SCSS – સિનિયર સિટિઝન માટે બજાર કરતાં વધારે વ્યાજ.
- ✅ RD – નિયમિત માસિક બચત કરવાની ટેવ માટે શ્રેષ્ઠ છે.
🏦 પોસ્ટ ઓફિસ ખાતું કેવી રીતે ખોલવું?
- નજીકની પોસ્ટ ઓફિસમાં જાઓ.
- જરૂરી દસ્તાવેજો સાથે ફોર્મ ભરો.
- ખાતાની પસંદ કરેલી યોજના માટે ન્યૂનતમ જમા કરો.
- પાસબુક પ્રાપ્ત કરો.
- હવે તમે ઓનલાઈન સર્વિસ (IPPB અથવા પોસ્ટ ઓફિસ પોર્ટલ) થી પણ ઘણી યોજનાઓ મેનેજ કરી શકો છો.
📲 ઓનલાઇન સુવિધાઓ:
- હવે India Post Payment Bank (IPPB) અને Post Office Online Portal મારફતે કેટલીક સેવાઓ ઓનલાઇન ઉપલબ્ધ છે:
- ખાતાની તપાસ
- RD/TD રિન્યૂઅલ
- PPF કોન્ટ્રીબ્યુશન
