અટલ પેન્શન યોજના (Atal Pension Yojana – APY) એ ભારત સરકાર દ્વારા શરૂ કરેલી એક નિવૃત્તિ પેન્શન યોજના છે,
📌 યોજના નું નામ:
અટલ પેન્શન યોજના (APY)
🏛️ શરૂ થયેલ વર્ષ:
2015
🎯 યોજનાનો હેતુ:
અસંગઠિત ક્ષેત્રના કામદારોને 60 વર્ષની ઉંમર પછી નક્કી કરેલ માસિક પેન્શન આપવી.
✅ યોગ્યતા (Eligibility):
- વ્યક્તિની ઉંમર 18 થી 40 વર્ષ વચ્ચે હોવી જોઈએ.
- આધાર કાર્ડ અને મોબાઈલ નંબર હોવો આવશ્યક.
- કોઈપણ બૅંક/પોસ્ટ ઓફિસમાં બચત ખાતું (Saving Account) હોવું આવશ્યક.
💰 પેન્શન વિકલ્પો:
વ્યક્તિ 60 વર્ષની ઉંમરે નીચેના પૈકીનું કોઈ પણ માસિક પેન્શન પસંદ કરી શકે છે:
| પેન્શન રકમ | મહિના દીઠ યોગદાન (ઉંમર પ્રમાણે બદલાય છે) |
|---|---|
| ₹1000 | ઓછું યોગદાન |
| ₹2000 | |
| ₹3000 | |
| ₹4000 | |
| ₹5000 | વધારે યોગદાન |
ઉદાહરણ તરીકે: જો કોઈ વ્યક્તિ 18 વર્ષની ઉંમરે ₹5000 પેન્શન માટે જોડાય છે, તો તેને દર મહિને ₹210 જેટલું યોગદાન આપવું પડશે.
💵 સરકારનો યોગદાન:
- સરકાર પણ કંઈક યોગદાન આપે છે જો:
- તમારી વાર્ષિક આવક ટેક્સથી મુક્ત છે.
- તમે કોઈ અન્ય પેન્શન યોજનાનો લાભ નથી લઈ રહ્યાં.
📤 ક્યાંથી જોડાઈ શકાય?
- તમારી નજીકની કોઈ પણ બૅંક/પોસ્ટ ઓફિસ માં જઈને.
- તમારા ઇન્ટરનેટ બૅંકિંગ દ્વારા પણ અરજી કરી શકાય છે.
📞 વધુ માહિતી માટે:
- વેબસાઇટ: https://www.npscra.nsdl.co.in
- ટોલ ફ્રી નંબર: 1800 110 069
🧾 યોજના વિશે વિસ્તૃત માહિતી
🧓🏻 60 પછીનું સુરક્ષિત ભવિષ્ય:
અટલ પેન્શન યોજના ભારત સરકારની એક એવી યોજના છે જેમાં વ્યક્તિ 60 વર્ષની ઉંમર પછી માસિક પેન્શન મેળવી શકે છે. આ પેન્શન વ્યક્તિના પસંદ કરેલા વિકલ્પ પર આધાર રાખે છે – ₹1000 થી ₹5000 સુધી.
🧮 યોગદાન (Contribution) કેટલું હશે?
તમારી ઉંમર અને પસંદ કરેલી પેન્શન રકમ મુજબ તમારું માસિક યોગદાન નક્કી થાય છે.
| ઉંમર | ₹1000 પેન્શન | ₹2000 પેન્શન | ₹3000 પેન્શન | ₹4000 પેન્શન | ₹5000 પેન્શન |
|---|---|---|---|---|---|
| 18 વર્ષ | ₹42 | ₹84 | ₹126 | ₹168 | ₹210 |
| 25 વર્ષ | ₹76 | ₹151 | ₹226 | ₹301 | ₹376 |
| 30 વર્ષ | ₹116 | ₹231 | ₹347 | ₹462 | ₹577 |
| 35 વર્ષ | ₹181 | ₹362 | ₹543 | ₹722 | ₹902 |
| 40 વર્ષ | ₹291 | ₹582 | ₹873 | ₹1164 | ₹1454 |
નોંધ: આ રકમ દર મહિને આપવી પડે છે, અને તમારા ખાતામાંથી ઓટો-ડેબિટ થવા પાત્ર છે.
🧍♂️ નામે યોજના લેવો કેમ લાભદાયક છે?
- ✅ 60 પછી નક્કી પેન્શન
- ✅ કર બચત (80CCD હેઠળ)
- ✅ સરળ નોંધણી અને ઓટો ડેબિટ સુવિધા
- ✅ કેન્દ્ર સરકારનું યોગદાન (પાત્રતા મુજબ)
- ✅ પત્ની/પતિને પેન્શન ટ્રાન્સફર ની સુવિધા
👪 મૃત્યુ પછી શું થશે?
- જો સહભાગીનું મૃત્યુ થાય છે:
- પત્ની/પતિને પેન્શન મળતું રહેશે.
- બંનેના અવસાન પછી, નામિનીને એકમૂષ્ટ રકમ મળશે (જેમ કે ₹8.5 લાખ સુધી ₹5000 પેન્શન માટે).
- સહભાગી પોતે પણ ખાતું બંધ કરાવી શકે છે જો:
- મોત થાય.
- ગંભીર બીમારી કે અન્ય કારણોસર યોજનામાં રહેવું શક્ય ન હોય.
📑 જરૂરી દસ્તાવેજો:
- આધાર કાર્ડ (Aadhaar Card)
- મોબાઈલ નંબર
- બચત ખાતું (Saving Account)
- નામિનીની વિગતો (પત્ની/પતિ/પુત્ર/પુત્રી)
🏦 કેટલી જગ્યાએથી જોડાઈ શકાય?
- બૅંક બ્રાંચ
- પોસ્ટ ઓફિસ
- ઓનલાઇન (બેંકિંગ એપ્સ / નેટબેંકિંગ દ્વારા)
📊 યોજના સાથે જોડાવાથી કેટલો લાભ મળશે?
અટલ પેન્શન યોજના એ “Defined Benefit Pension Scheme” છે – એટલે કે તમે કેટલું યોગદાન કરો છો એ પહેલા નક્કી છે, અને પછી તમને નક્કી પેન્શન મળશે.
ઉદાહરણ તરીકે:
- જો તમે 25 વર્ષની ઉંમરે ₹5000 પેન્શન માટે યોજના લો,
- તો દર મહિને ₹376 જમાવવું પડશે,
- જે તમારા ખાતામાંથી ઓટોમેટિક કપાશે,
- અને 60 પછી જીવનભર ₹5000 દર મહિને મળશે.
આ રીતે, તમે નાનું યોગદાન કરો પણ ભવિષ્યમાં મોટો લાભ મેળવો.
🧾 ટૅક્સ લાભો (Tax Benefits)
- આ યોજના હેઠળ તમે ઇન્વેસ્ટ કરેલી રકમ આઈટીઅક્ટની 80CCD(1) તથા 80CCD(1B) હેઠળ ટેક્સ બચાવ માટે લઈ શકો છો.
- જ્યારે તમે પાસવર્ડ અથવા પેન્શન લો ત્યારે તે પર ટેક્સ લાગતો નથી (ટેકસ ફ્રી પેન્શન નથી, પરંતુ હાલમાં ટેક્સ રાબેતા મુજબ હોય છે).
🧠 સામાન્ય પ્રશ્નો અને જવાબો (FAQs)
❓ હું પહેલેથી EPF/PPF/LIC વાળો છું તો પણ જોડાઈ શકું છું?
✔️ હા, તમે તેમ છતાં જોડાઈ શકો છો. APY માત્ર ખાસ કરીને અસંગઠિત ક્ષેત્ર માટે છે, પણ કોઈ પણ ભારતીય નાગરિક તેમાં જોડાઈ શકે છે.
❓ જો પૈસા નહીં ભરવામાં આવે તો શું થાય?
✔️ જો તમારા ખાતામાં પૂરતા પૈસા નહીં હોય અને યોગદાન નહીં કપાય, તો આ રીતે દંડ લાગશે:
- યોગદાન ₹100 થી ઓછી હોય તો ₹1 દંડ પ્રતિ મહિનો
- ₹101 થી ₹500: ₹2 દંડ પ્રતિ મહિનો
- ₹501 થી ₹1000: ₹5 દંડ પ્રતિ મહિનો
- ₹1000 થી વધુ: ₹10 દંડ પ્રતિ મહિનો
જ્યારે પણ નવા યોગદાન સાથે પાછું જોડાઈ જશો, તમારા બાકી યોગદાન સાથે દંડ પણ કપાશે.
❓ મૃત્યુ પછી પતિ/પત્નીને કેવી રીતે લાભ મળે?
✔️ જો મુખ્ય ખાતાધારકનું અવસાન થાય છે, તો પત્ની/પતિ એજ પેન્શન ચાલુ રાખી શકે છે અથવા આખી જમા રકમ (return of corpus) લઈ શકે છે.
ઉદાહરણ તરીકે:
₹5000 પેન્શન માટે મૃત્યુ પછી ના દાવા પત્ર દ્વારા ₹8.5 લાખ જેટલું ભંડોળ મળતું હોય છે.
📍 જ્યાંથી અરજી કરી શકાય છે:
- SBI, BOB, PNB, ICICI, HDFC જેવી મોટાભાગની બેંકો APY માટે નોંધણી કરે છે.
- પોસ્ટ ઓફિસ પણ એનો ભાગ છે.
- તમારું નેટબેંકિંગ/મોબાઈલ બેંકિંગ હોય તો પણ APY માટે અરજી થઈ શકે છે.
🛡️ યોજનાના વિશિષ્ટ ફાયદા (Unique Benefits of APY)
- સરકારી ગેરંટી:
યોજના ભારત સરકાર દ્વારા ગેરન્ટી આપવામાં આવેલી છે. એટલે કે ભવિષ્યમાં બજાર ઊંચું કે નીચું જાય, તમારું પેન્શન નક્કી રહેવાનું. - સસ્તું અને સરળ:
માત્ર ₹42 થી શરૂઆત કરી શકાય છે. અને ઓટો-ડેબિટથી પેમેન્ટ સરળ બને છે. - મહિલાઓ માટે લાભદાયક:
નાના યોગદાનથી Housewives, Self-employed મહિલા માટે આ યોજના ખૂબ જ યોગ્ય છે. - નામિની સુવિધા:
મૃત્યુ પામ્યા પછી પતિ/પત્ની/પુત્ર/પુત્રીને લાભ મળે છે. - ઓફલાઇન + ઓનલાઇન બંને વિકલ્પ ઉપલબ્ધ.
📝 ફોર્મ ભરવાની રીત (How to Apply for APY – Step by Step)
👉 ઑફલાઇન પદ્ધતિ:
- તમારા બૅંકમાં જઈએ (જ્યાં તમારા પાસે Saving Account છે).
- ‘Atal Pension Yojana Form’ માંગો.
- નીચેની વિગતો ભરો:
- તમારું નામ
- આધાર નંબર
- જન્મતારીખ (DOB)
- મોબાઇલ નંબર
- પેન્શન વિકલ્પ પસંદ કરો (₹1000 – ₹5000)
- નામિનીની વિગતો
- સહી કરો અને સમર્પિત કરો.
- તમારા ખાતામાંથી દર મહિને યોગદાન ઓટોમેટિક કપાશે.
📎 ફોર્મ માટે ડાયરેક્ટ લિંક (PDF):
👉 APY Application Form PDF (English/Gujarati)
💻 ઓનલાઈન પદ્ધતિ:
તમારું બેંકિંગ મોબાઈલ એપ કે નેટબેંકિંગ હોય તો પણ તમે સીધું અરજી કરી શકો:
ઉદાહરણ – SBI નેટબેંકિંગથી APY માટે કેવી રીતે અરજી કરવી?
- SBI Netbanking માં લોગિન કરો.
- e-Services > Social Security Schemes > Atal Pension Yojana પસંદ કરો.
- તમારું saving account પસંદ કરો.
- ઉંમર મુજબ આપમેળે પેન્શન અને યોગદાન દેખાશે.
- Nominee પસંદ કરો.
- OTM (Auto-debit) મંજુર કરો.
- Submit કરો – થઈ ગયું! ✅
ICICI, HDFC, BOB, Axis જેવી તમામ મોટી બેંકોમાં આ સુવિધા ઉપલબ્ધ છે.
📢 મહત્વપૂર્ણ સૂચનાઓ:
🔸 દર વર્ષે એપ્રિલમાં તમારા યોગદાનની રાશિ થોડી વધી શકે છે (Government Reassessment).
🔸 જો તમે 6 મહિના સુધી યોગદાન નહીં કરો તો:
- ખાતું freeze થાય છે.
- 12 મહિના સુધી નહીં કરો તો deactivate થાય છે.
- 24 મહિના સુધી નહીં કરો તો account closed થઈ જાય છે.
